Zeytinyağı
SU ZEYTİ:
Hatay zeytinyağının geleneksel üretimini sürdüren nadir illerimizden biridir. Hatay’da “Zeyt” adını alan zeytinyağı, “su zeyti” denilen özel bir teknikle üretilir. Yöremizin en kaliteli zeytinlerinden olan Halhalı zeytinlerinden üretilir. Bu teknik şöyledir; olgunlaşmış zeytin dibek’ te (her şeyi taştan olan bir ezme aleti, binek hayvanı yardımıyla çalışır)ezildikten sonra ezilen zeytinlerin üzerine sıcak su dökülür. Püre haline gelen zeytin ve sıcak su karışarak bulamaç halini alır. Kadınlar avuçlarıyla bu püreyi sıkarak sıcak sudan alırlar.
Özel havuzlarda sıcak su üzerinde biriken yağ, sıcak suyun yüzeyinden toplanır. Üretiminde kullanılan sıcak suyun yüksek derecede olmadığı için, zeytinlerden alınan verim düşük, zeytinyağının kalitesi yüksek olur.
Zeytinyağı ezilirken çekirdeğinin kırılmamasına özellikle dikkat edilir. Su zeytine, kırılmış acı çekirdek yağının karışmaması nedeniyle Su Zeytinin kalitesi de yüksek olur.
Bu teknikle elde edilen zeytinyağının üretimi çok zor olduğundan genellikle ticari amaçtan çok ev halkının gereksinimini karşılamaya yönelik üretilmekte ve sadece özel işletmelere çok az miktarda satışı yapılmaktadır.
Bu zeytinyağı, geleneksel olarak köylerde sokak aralarında kurulu kırma taşlarında at veya eşek gücüyle ezilir ve evlerin avlusunda veya köylerde bulunan umumi çukurların içerisinde özel ihtiyaç için elde edilir. İşi çok özenli ve maliyeti yüksek olduğu için ticari amaçlı üretilmez. Yağ asidi oranı 0 dır.
Hatay’ın Altınözü ilçesinde yöre halkı, su zeytinin yapılması için yardımcı olacak kişilere güç kuvvet versin diye önce “Peynirli Helva” yedirir. Ayrıca üretilen ilk yağdan “Kemmunlu Biberli Aş” yapılır ve herkese dağıtılır.
SOĞUK SIKIM:
Tam olgunlaşmadan toplanan(erken hasat) Halhalı Zeytinlerin Soğuk Sıkım Yöntemleri ile sıkılmasından elde edilmektedir. Bu yağların asitlik oranları 0.6’dır. Zeytindeki tat, koku ve vitaminler kaybolmamaktadır.
Soğuk Sıkım Zeytinyağı, Zeytinden yağ elde etme sürecinde herhangi bir şekilde yoğun sıcaklık ya da kimyasal madde kullanılmadan elde edilen yağ türüdür. Soğuk Sıkım Yağlarda ısı %30’u geçmez.
KÖY MENGENE ZEYTİNYAĞI:
Hatay’da kendi zeytinyağını üreten her köylünün kendi mutfağında kullandığı damakta hafif meyve tadı bırakan geleneksel ve filtrelenmemiş zeytinyağıdır. Ekim-Kasım aylarında toplanan zeytinler, bekletilmeden Hatay’da hemen hemen her yerde bulunan zeytinyağı mengenelerine götürülür. Özenle ayrıştırılan ve ardından yıkanan zeytinler mengenede sıkılarak zeytinyağı haline getirilir.
Zeytinyağı üretimi esnasında hiçbir kimyasal işleme tabi tutulmaz ve kesinlikle başka yağlarla karıştırılmaz.
Akdeniz’den gelen bol oksijen, uygun iklim, uygun toprak yapısı sebebiyle bu zeytinyağını içseniz dahi boğazınızdan su gibi akar.